12 grudnia 2025 roku w Muzeum Palace – oddziale Muzeum Tatrzańskiego im. dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem – odbyło się międzynarodowe sympozjum poświęcone dziedzictwu wołoskiemu oraz tradycjom pasterskim Karpat. Wydarzenie zgromadziło badaczy, praktyków, regionalistów oraz wszystkich zainteresowanych historią i kulturą Podtatrza.
Od godzin porannych uczestnicy brali udział w wykładach i dyskusjach dotyczących historii pasterstwa, obecności Wołochów w Karpatach oraz wpływu ich kultury na kształtowanie krajobrazu kulturowego regionu. Prelegenci przedstawiali zarówno kontekst historyczny, jak i współczesne formy kontynuowania tradycji pasterskich, pokazując, że dziedzictwo wołoskie pozostaje żywym i inspirującym elementem kultury Karpat.
Wystąpienie dr. hab. Piotra Kłapyty poświęcone było dziejom pasterstwa w Tatrach oraz genezie osadnictwa wołoskiego na Podtatrzu. Następnie mgr inż. Jan Harabin przedstawił perspektywę pasterstwa w Tatrach Jaworzyńskich, odwołując się do doświadczeń regionu Zamagurza. Kolejne referaty dotyczyły m.in. transregionalnych reliktów wokalnych tradycji wołoskiej (dr Justyna Cząstka-Kłapyta), dziedzictwa osadnictwa wołosko-ruskiego na Spiszu (dr Peter Kováč) oraz praktycznych aspektów sezonowego wypasu owiec w polskich Karpatach (Józef Michałek) .
Istotnym elementem sympozjum były również wystąpienia poświęcone językowi i kulturze niematerialnej, w tym referat dr Anny Oczko dotyczący zapomnianych karpatyzmów wołoskich, a także wykład prof. dr hab. Stanisławy Trebuni-Staszel, który przybliżył temat dawnego stroju pasterzy Tatr i Podtatrza oraz prób jego rekonstrukcji
Sympozjum stało się przestrzenią intensywnej wymiany wiedzy, doświadczeń i inspirujących rozmów wokół wspólnego karpackiego dziedzictwa. Wydarzenie podkreśliło znaczenie tradycji pasterskich jako ważnego elementu kultury Podtatrza oraz potrzebę ich dalszej ochrony i twórczego rozwijania.